Mea Kākau:
Peter Berry
Lā O Ka Hana:
20 Iulai 2021
HōʻAno Hou I Ka Lā:
13 Mei 2024
Anter
ʻO ka Nā huaʻōlelo Quechua pili lākou i kahi hui o nā ʻōlelo e hoʻomaka ana i ka Andes. O kahi laʻana: allpa (ʻo ia hoʻi "ʻāina") a i ʻole ma laila (ʻo ia hoʻi "maikaʻi" a i ʻole "maikaʻi").
Ua manaʻo ʻia aia ma waena o 10 a me 13 miliona mau kānaka e ʻōlelo Quechua. ʻO kēia ʻohana ʻōlelo i ʻōlelo ʻia ma Peru, ʻEkuador, Colombia, Bolivia, Argentina a me Chile.
ʻO ka pīʻāpā kumu nui o Chechua i hana ʻia me 5 mau leo a me 16 mau hōʻailona consonant.
- E nānā hoʻi: Quechuismos
Nā laʻana o nā huaʻōlelo ma Quechua
- ʻAkkur: Hopu a paʻa paha me nā lima ʻelua.
- ʻO Chakwan: Wahineʻelemakule, luahine.
- ʻO Cháqru: Unlevel.
- ʻO Chawar: Mea ʻino.
- Achachakíkan: Ke hele nei i ka lā a mehana.
- ʻO Chírimpu: Palaoa paila, maloo.
- ʻEka: Ehia?
- Allitukúr: Hoʻohāha a kuhi paha he kanaka maikaʻi.
- ʻO Chúrar: Mālama, kau.
- ʻO Ichik: Keiki liʻiliʻi.
- .Kar: ʻOkiʻoki i mau ʻāpana liʻiliʻi, ʻokiʻoki.
- ʻO Illa: Mālamalama.
- Ishpe: Pee, mimi.
- Álli wíyaqoq: Kanaka e hoʻolohe.
- ʻO Allpatár: E uhi iā ʻoe iho i ka lepo.
- ʻO Jakan: Huhū, pehu.
- Chikuti: Huipaʻa.
- Kuʻi ʻo Chila: Peeled, ʻōhule.
- ʻO Chípi: Moa.
- ʻO Chípyan: Hoʻokaʻina, maʻemaʻe, hoʻonohonoho.
- Ima (n) sutiyki?: O wai kou inoa?
- ʻO Winas tardis: Buenas tardes.
- ʻO Chíqeq: ʻEnemi.
- ʻAmpi: Pouli, pō.
- ʻO Khan: Kaumakaiwa.
- ʻO Chípara: Pahu.
- Chóqa: Cough.
- Chúnyan / tzúnyan: Lonely, ʻaʻohe poʻe, unoccupied.
- ʻO Chúrar: Kau, mālama, wahi.
- Chari: Anuanu.
- ʻO Elluki: ʻOhi.
- Puñu-y: E hiamoe ai.
- ʻAqo: Keoneoneo.
- Ari: Ae.
- Esqin: Pākuʻi ʻia.
- Étza: ʻIʻo.
- ʻO Jana: Suit, lole kāne kāne.
- Iuchu: Hāneʻe.
- Chéqlla: Ōmaʻomaʻo.
- Cheqñar: E hoʻopaʻa i kahi kaula, hoʻoponopono.
- ʻO Chíki: Ka inaina, ka manaʻo nui.
- Ewakashqa: Luhi.
- ʻO Winus diyas: Aloha kakahiaka.
- Anchata phutikuni: Minamina loa.
- ʻO Winas nuchis: Aloha ahiahi.
- Yanapasuyta atinichu?: Hiki iaʻu ke kōkua?
- Chuspikúana: Lele.
- Kushi: Hauʻoli.
- Uh ratukama: A hui hou koke iā 'oe.
- Aloha!: Aloha.
- ʻO Chícharru: ʻAno puaʻa.
- ʻO Chusuyár: Lilo kaupaona, lilo kaupaona.
- Hay’an llasan?: Ehia na kaumaha?
- Kʻuychi: Ānuenue.
- ʻO wau inā: Pōpoki.
- Waykʻu / Yanu: Kuke.
- ʻO Tʻimpu: Paila.
- ʻO Kanka: Hoʻomoʻa.
- Manyana: Honi.
- Maymanta (n) katiki?: No hea mai 'oe?
- ʻO Chíchi: Umauma.
- Apyu: Lio.
- Arina: Hou loa.
- ʻO Chichínmi: Hānai hānai.
- Wawasniyoh kankichu?: He keiki?
- ʻO Thehtichi: Fry.
- ʻAyllu: Ohana.
- Amur: E paʻa i kekahi mea me kou waha.
- Chakar: E hana i kahi luawai me kahi mea lūlū.
- Haki: Wāwae.
- ʻO Aymuray: ʻOhi.
- ʻO Phuyu: Kapua.
- Hatun: Nui
- Manchari: Makaʻu, makaʻu.
- Ima uraña (tah)?: Hola 'ehia kēia?
- Kalak: Nawaliwali.
- Sinchita paramusan: Nui ka ua.
- Chirimusan Anchata: Anuanu loa.
- ʻO Payqa, hoa: ʻO ia koʻu hoaaloha.
- Ritʻi: ʻO Snow.
- Hatuna: Kūʻai.
- ʻO Illari: Lani mālamalama.
- Ñawpa: E ʻelemakule.
- Chanta: Ma hope, ma hope, ma hope.
- Hawa: Ma luna aʻe.
- Humpina: Ka hou.
- Arus: Laiki.
- ʻAsuria: Minoʻaka.
- Kinti: Hummingbird.
- ʻEleuka: Hōʻiliʻili, hoʻēmi.
- ʻEpa: Lawa, nui.
- Állina kaptínnam: Ua ola hou kekahi.
- A no laila: E ʻakaʻaka.
- Aparina: Hapai.
- ʻO Kay: Ma aneʻi.
- Armana: Hale ʻauʻau.
- ʻO Governess: Kupapau.
- Kuchi: Puaa.
- Killka Katina: Heluhelu.
- Piki: Flea.
- E hāhai me: nā huaʻōlelo Nahuatl (a me ke ʻano o lākou)
