Anter
ʻO ka nā ʻano moʻokalaleo He pūʻulu lākou no ka hoʻokaʻawale ʻana i nā huaʻōlelo i haku i ka Palapala, e noʻonoʻo ana i kāna ʻano a me kāna ʻike.
Hāʻawi nā ʻano moʻokalaleo i ka ʻaelike o kēlā me kēia hana e pili ana i ke ʻano o ka heluhelu ʻana, ka mea e pono ai, nā ʻano o ke ʻano, etc.
- E nānā pū kekahi: Huaʻōlelo moʻokalaleo
He aha nā ʻano moʻokalaleo?
ʻOiai nā ʻano moʻokalaleo he mau ʻāpana i ʻokoʻa i ka manawa a pane i ke ʻano o ka hana ʻana i nā puke i kahi manawa i hāʻawi ʻia, i kēia lā ʻike lākou i ʻekolu mau ʻano ʻano i wehewehe ʻia.
- ʻAno moʻolelo. Hoʻohālikelike ʻia ia e ka elaboration pololei a i ʻole ʻole o kahi moʻolelo a i ʻole kahi moʻo o nā moʻolelo, i ka waha o kahi mea haʻi moʻolelo kikoʻī. ʻO kekahi mau subgenre: ʻo ka moʻolelo pōkole, ka puke, ka moʻolelo, a me ka microfiction.
- ʻAno Poetic. Hoʻohālikelike ʻia e ke kūʻokoʻa o ke hoʻokokoke ʻana i ka ʻōlelo ma o ka lyrical iho, a me ka metaphorical a i ʻole enigmatic elaboration o kā haʻi ʻōlelo ponoʻī e wehewehe ia. Kākau ʻia nā huaʻōlelo Poetic i ka paukū a me ka hoʻohana ʻana i ka rhyme, ʻoiai aia kekahi mau moʻolelo mele i kākau ʻia i loko o ke prosa. ʻO kekahi mau subgenre: ka mele, ke aloha, ka copla, ka haiku, nā obituaries.
- Drama. Hoʻohālikelike ʻia ia e hoʻolālā ʻia no kahi hōʻike ma ka hale keaka. He moʻolelo ia me hoʻokahi a ʻoi paha mau huapalapala, me ka ʻole o kekahi ʻano o ka mea haʻi moʻolelo a hana ʻia i loko o kahi kaʻao. ʻO kekahi mau subgenres: ka pōʻino, ka hoʻomākeʻaka, ka pōʻino.
Kaukaʻi ʻia i ka hoʻohālikelike, hāʻawi pinepine ʻia kahi ʻano moʻokalaleo ʻehā:
- ʻO Essay. Hoʻohālikelike ʻia ia e kahi manuahi, kumuhana a me kahi hana didactic i kēlā me kēia kumuhana, ʻo ia hoʻi, kahi aniani a me ka hōʻike o kahi manaʻo e pili ana i kahi mea i koho ʻia e ka mea kākau, me ka ʻole o ka paipai ʻē aʻe ma mua o ka neʻe manuahi ʻana: ka leʻaleʻa o ka noʻonoʻo manuahi me ka mahalo a huki i nā hopena ponoʻī.
Nā laʻana o nā ʻano moʻokalaleo
- Poetry (i ka paukū): “15”, na Pablo Neruda
Makemake au iā ʻoe ke hāmau no kou hele ʻole ʻana,
a lohe ʻoe iaʻu ma kahi mamao aku, ʻaʻole pili koʻu leo iā ʻoe
Me he mea lā ua lele kou mau maka
a me he mea lā e pani ka honi i kou waha
ʻOiai ua piha nā mea āpau i koʻu ʻuhane
puka ʻoe mai nā mea, piha i koʻu ʻuhane
ʻO ka butterfly moe, ua like ʻoe me koʻu ʻuhane,
a ua like ʻoe me ka huaʻōlelo melankoli
Makemake au iā ʻoe ke pani ʻoe a like ʻoe me kahi lōʻihi
A like ʻoe me ka namunamu, butterfly lullaby
A lohe mai ʻoe iaʻu ma kahi mamao aku, ʻaʻole hiki aku koʻu leo iā ʻoe:
E ʻae iaʻu e hoʻāhu iaʻu iho me kāu hāmau
E ʻae ʻoe iaʻu e kamaʻilio pū me ʻoe me kāu hāmau
maopopo e like me ke kukui, maʻalahi e like me ke apo
Ua like ʻoe me ka pō, hāmau a me nā hōkū hōkū
ʻO kou hāmau mai nā hōkū, lōʻihi loa a maʻalahi hoʻi
Makemake au iā ʻoe ke hāmau no ka mea like ʻoe me he mea ʻole
Mamao a ʻeha hoʻi me he mea lā ua make ʻoe
He huaʻōlelo ia manawa, ua lawa ka minoʻaka
A hauʻoli wau, hauʻoli wau ʻaʻole ʻoiaʻiʻo.
Nā laʻana hou aʻe ma:
- Nā mele mele mele
- Poems short
- Haʻiʻōlelo (moʻolelo pōkole): "The Dinosaur" na Augusto Monterroso
I kona ala ʻana, aia nō ka dinosaur.
- ʻO Dramaturgy: "Venice" na Jorge Accame (Fragment)
MARTA Ah. ʻOiai, i ka wā e ala aʻe ka wahine i nā mea kūʻai aku me ke kālā a nalo aku no kekahi mau lā ...
GRACIELA.- He aha kou manaʻo?
MARTA.- kēlā, pololei. ʻAʻohe mea kūʻai aku a ka wahine, he kāne kāne kāna.
GRACIELA.- He aha ka mea nui iā ʻoe? Hāʻawi wau i ka twine like, ʻaʻole paha?
RITA.- (iā Marta) Waiho iā ia wale nō. I kona mau makahiki ua hana like ʻoe.
MARTA.- I kou mau makahiki, i kou mau makahiki! A he aha kāu e komo nei, inā wau e kamaʻilio pū ana me ia?
CHATO.- (To Graciela) Graciela, ʻo mākou?
GRACIELA.- Haʻalele iaʻu, naʻaupō, ʻaʻole hiki iā ʻoe ke ʻike e hakakā ana au? (Iā Marta) He aha kāu kūʻē iaʻu?
(…)
- Haʻiʻōlelo (moʻolelo pōkole): "ʻO ka hauʻoli Clandestine" na Clarice Lispector (Mahele)
He momona ʻo ia, pōkole, freckled, a me ka huluhulu nui, lauoho melemele iki. He pā nui kona, ʻoiai mākou āpau e pālahalaha ana. Me he mea lā ʻaʻole lawa kēlā, ua hoʻopiha ʻia nā ʻeke ʻelua o kāna pālule me nā momona ma luna o kona umauma. Akā loaʻa iā ia ka mea e makemake ai i kekahi kaikamahine ʻai comic: he makuakāne nona kahi hale puke.
ʻAʻole ia i hoʻohana nui ʻia. A ʻoi aku ka liʻiliʻi o mākou: ʻoiai no nā lā hānau, ma kahi o kahi puke liʻiliʻi liʻiliʻi, e hāʻawi ʻo ia iā mākou i kahi kāleka leka mai ka hale kūʻai o kona makuakāne. Ma luna aʻe he kahakai o Recife, ke kūlanakauhale kahi a mākou e noho ai, me nā alahaka ʻoi aku i ʻike ʻia (...)
- Poetry (i ka moʻo'ōlelo): "21" na Oliverio Girondo
E hoʻokuʻu i nā kani i kou mau niho, e like me ka faila o kahi kauka niho, a hoʻopiha kou hoʻomanaʻo ʻana me ka popo, nā mea pilau a me nā huaʻōlelo haʻihaʻi.
E ulu paha ka wāwae o ka nananana i kou mau pores; hiki iā ʻoe ke hānai wale i nā kāleka hoʻohana a hōʻemi ka hiamoe iā ʻoe, e like me ka mokuahi, i ka mānoanoa o kāu kiʻi.
Ke hele ʻoe i waho i ke alanui, ʻoiai nā ipukukui e hoʻokuʻi iā ʻoe i waho; Na ka fanaticism irresistible e koi aku iā ʻoe e moe i mua o nā kini ʻōpala a e kuhihewa nā kamaʻāina o ke kūlanakauhale iā ʻoe no kahi wahi pikiniki.
(…)
Ka hope o nā ʻano moʻokalaleo
ʻO ka hoʻāʻo mua e hoʻokaʻawale i nā hana noʻeau o ka ʻōlelo i lawe ʻia e ka mea akeakamai Helene ʻo Aristotle i kāna Poetika (IV BC) a hoʻokomo ʻia i kēia ʻano, nā mākua a mākou e ʻike nei i kēia lā.
- ʻO ka epic. Ma kahi o ka moʻolelo, hāʻawi ia i ka hana hou ʻana i nā hanana kaʻao a kaʻao paha o ka wā kahiko o ka moʻomeheu (e like me ka Trojan War, i ka hihia o ka ʻIliad o Homer), hoʻoili ʻia e kahi mea haʻi moʻolelo, ʻoiai e hoʻohana ana i ka wehewehe a me nā kamaʻilio. I kēlā manawa, mele ʻia ke mele e nā rhapsodies.
- ʻO ke mele. Kūlike ʻia me nā mele i kēia manawa, ʻoiai kokoke loa ia i ke mele a me ke mele. I kēia ʻano, manaʻo ka mea kākau e haku i nā paukū e hōʻike ai i kāna ʻōlelo ponoʻī i kona ʻano noʻonoʻo, kāna kumuhana a me nā mahalo iā ia e pili ana i kahi kumumanaʻo hoʻohihi.
- ʻO ka pīhoihoi. Ua kūlike ia me ke ʻano hana keaka o kēia manawa, ʻo ia ka hana keaka i hana nui i ka moʻomeheu o ka poʻe Helene kahiko no ka naʻau a me ke ʻano kūpono o kāna kamaʻāina. ʻO ka hapanui o lākou he poʻe moemoeā a me nā moʻolelo no ka hoʻomana haipule.
- Hoʻomau me: nā kahawai palapala
